ଆଜି ଭାରତ ଏକ ନୂତନ ବିକାଶର ପଥରେ ଅଗ୍ରସର ହେଉଥିବା ବେଳେ ଏହାର ସ୍ୱରୂପ କେବଳ ଭୌତିକ ଉନ୍ନତିରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ। ବାସ୍ତବରେ, ଏକ ସୁସ୍ଥ ଓ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ସମାଜ ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କ ସାମାଜିକ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ତରରେ ନିଜର ଆଚରଣରେ ସୁଧାର ନ ଆଣିଛେ, ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକାଶର ମୂଳଦୁଆ ଦୁର୍ବଳ ରହିବ।ପ୍ରଗତିର ପରିଭାଷା ବଡ଼ କୋଠା ଏବଂ ରାସ୍ତାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଉନ୍ନତ ନାଗରିକଙ୍କ ମାନସିକତା ଉପରେ ଶେଷ ହେବା ଉଚିତ।
ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନର ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଓ ସମ୍ମାନ ଆମର ପ୍ରଥମ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହେଉଛି ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା। ହେଲେ ଡାକ୍ତରଖାନା, ସିନେମା ହଲ୍, କିମ୍ବା ରାସ୍ତାରେ ଛେପ, ବିଶେଷ କରି ପାନ ଛେପ ପକାଇବା ଏକ ସାଧାରଣ ଦୃଶ୍ୟ, ଯାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲଜ୍ଜାଜନକ। ଏହି କୁ-ଅଭ୍ୟାସ ତୁରନ୍ତ ବନ୍ଦ ହେବା ଉଚିତ, କାରଣ ଏହା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହ ସାମାଜିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ନଷ୍ଟ କରେ। ସେହିପରି କେନାଲ୍, ନଦୀ କିମ୍ବା ପଡ଼ିଆରେ ଆବର୍ଜନା ଏବଂ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପକାଇବା ବନ୍ଦ କରିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ, ଯାହା ପରିବେଶକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଏ। ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ସଫା ରଖିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ମୌଳିକ ଦାୟିତ୍ୱ।
ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନରେ ମଳ ମୂତ୍ର ତ୍ୟାଗ କରିବା ଅସଭ୍ୟତାର ଚରମ ସୀମା, ଯାହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ନିବାରଣ କରିବା ଜରୁରୀ। ଯାତାୟାତ ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଯାତାୟାତରେ ଶୃଙ୍ଖଳା ଏକ ଉନ୍ନତ ସମାଜର ପ୍ରତିଫଳନ। ଟ୍ରାଫିକ୍ ନିୟମ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିବା ଅର୍ଥ ଆଇନକୁ ଅବମାନନା କରିବା ଏବଂ ଅଯଥାରେ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିବା। ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ନିୟମ ପାଳନ କରିବା ସର୍ବାଦୌ ଆବଶ୍ୟକ। ଯାନବାହନ ଚଳାଇବା ସମୟରେ ବିକଟାଳ ହର୍ଣ୍ଣ ବଜାଇ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବିରକ୍ତ କରିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ଅସଭ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ। ଶାନ୍ତ ଓ ଶବ୍ଦମୁକ୍ତ ପରିବେଶ ପାଇଁ ଅନାବଶ୍ୟକ ଧ୍ୱନି ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଦରକାର। ଏଥିସହ, ଅତ୍ୟଧିକ ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଡିଜେ ସାଉଣ୍ଡ୍ ଲଗାଇ ନାଚିବାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିବା ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ପରେ ଏହାକୁ ବନ୍ଦ କରିବା ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜ ପାଇଁ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ। ଅପରପକ୍ଷରେ, ରାସ୍ତା ନିରାପତ୍ତା ଓ ସୁଗମ ଯାତାୟାତ ପାଇଁ ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ତଥା ଅବୈଧ ହମ୍ପସକୁ ରାସ୍ତାରୁ ଉଠାଇବା ଏକ ସମୀଚୀନ ପଦକ୍ଷେପ ହେବ, ଯାହା ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।
ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ଓ ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ଜରୁରୀ। ବ୍ୟାଙ୍କ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସେବା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଧାଡ଼ିରେ ରହି ନିଜ ନମ୍ୱର ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା ଏବଂ ଶୃଙ୍ଖଳାର ପ୍ରମାଣ ଦିଏ। ଏହା ସହିତ, ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାଧୀନତା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ କ୍ଷୁଣ୍ଣ ନ କରୁ।ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନରେ ସିଗାରେଟ୍ ଟାଣିବା ବନ୍ଦ କରିବା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସେକେଣ୍ଡ୍ ହ୍ୟାଣ୍ଡ୍ ସ୍ମୋକ୍ (Second Hand Smoke)ରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହିପରି ସାମାନ୍ୟ କଥାଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତମ ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଦର୍ଶାଇଥାଏ।
ଦୁର୍ନୀତିମୁକ୍ତ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶାସନ ସର୍ବୋପରି, ଦୁର୍ନୀତିମୁକ୍ତ ଶାସନ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ବିକାଶର ଚାବିକାଠି। ଦୁର୍ନୀତିକୁ ହଟାଇବା କେବଳ ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ ନୁହେଁ, ଏହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କ ସହଯୋଗ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। କୌଣସି ଅନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ନ ଦେବା ତଥା ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସଚ୍ଚୋଟତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ହିଁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠନ ହୋଇପାରିବ। ସମାଜରେ ଅଯଥା ଖର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ଅପଚୟକୁ ବନ୍ଦ କରିବା, ସରକାରୀ ସମ୍ପତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ଏବଂ ଆଇନକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ହିଁ ବିକାଶର ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱରୂପ।
ବିକାଶ ହେଉଛି ଆମର ସାମୂହିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ଏବଂ ଆଚରଣର ସାରାଂଶ। ଆସନ୍ତୁ, ଆମେ ଏହି ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ଅଧିକ ସଚେତନ ହେବା ଏବଂ କେବଳ ଭୌତିକ ନୁହେଁ, ବରଂ ନୈତିକ ତଥା ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ମଧ୍ୟ ଏକ ଉନ୍ନତ ଓ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ସମାଜ ଗଠନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞାବଦ୍ଧ ହେବା।
